Da bi se bolje razumela teorija pet elemenata (transformacija) moramo se vratiti u vreme drevne Kine, zemlje poljoprivrednih radova, čiji životni ritam diktira priroda, smenjivanje godišnjih doba, dana i noći.

Pronoseći smenjivanje ritmova – periode maksimalne aktivnosti leti, kada se obavljaju radovi, i periode mirovanja zimi, na danonoćni i sezonski plan – Kinezi su ustanovili (pojam usaglašenosti) da rađanje sunca ujutro odgovara proleću i istoku, sunčeva kulminacija – podnevu i jugu, jesen – zalasku i zapadu, a zima – noći, počinku i severu.

Ovaj dinamički ciklus ne može se okretati bez jednog nepomičnog centra: taj centar je Zemlja, koja predstavlja peti, takođe neophodni, dinamizam. On u suštini nije samo jedan već u kombinacija sa drugima čini sistem od pet elemenata koji su manifestacia kretanja jina i janga:

• vatra: simbol kulminacije Janga i leta,
• voda: simbol kulminacije Jina i zime,
• drvo: simbol rasta i proleća,
• metal: znak kompaktnosti i koncentracije
• zemlja: koja tek krajem leta ulazi u ciklus predstavlja opštu referencu koja sadrži sve elemente.

Polazeći od te celine, sve je svrstano u znaku pet elemenata: godišnja doba, boje, ukus, osećanja i psiha, razni delovi ljudskog tela, čula, tkiva, organi….

Pogledajmo primer:

	Elementi
	drvo	vatra	zemlja	metal	voda
godišnje doba	proleće	leto	kraj leta	jesen	zima
Organi	jetra	srce	slezina	pluća	bubreg
Organi utrobe	žučna kesa	tanko crevo	želudac	debelo crevo	bešika
Čula	oči	jezik	usta	nos	uši
Osećanja	gnev	radost	opsesija	tuga	strah
Ukus	kiseo	gorak	sladak	ljut	slan
Boje	zelena	crvena	žuta	bela	crna
Planete	Jupiter	Mars	Saturn	Venera	Merkur

Tako shematizovana, organizacija Vasione izgleda u najvećom meri ciklična, svaki ciklus prolazi kroz pet uzastopnih stanja koje simboliše jedan element, a svi ti elementi su u nestabilnoj ravnoteži jedni prema drugima.
Da bi ta celina ostala u savršenoj ravnoteži i da bi se ciklus besprekorno odvijao, morala bi se poštovati dva sledeća zakona:

1. ZAKON PROIZVODNJE ili uzročni ciklus, koji budi prirodu, gde drvo stvara vatru, vatra stimuliše zemlju, zemlja proizvodi metal, metal stvara vodu, a voda drvo. Ovaj pentagonalni ciklus proizvodnje u akupunkturi se naziva „Zakon Majke i Sina“ i iz njega proizilazi da je:

• Za organe spremišta: srce je majka slezine a sin jetre; slezina je majka pluća, a sin srca; pluća su majka bubrega i sin slezine, bubreg je majka jetre i sin pluća; jetra je majka srca i sin bubrega
• Za radne organe: tanko crevo je majka želuca i sin žučne kese; želudac je majka debelog creva i sin tankog creva; debelo crevo je majka bešike i sin želuca; bešika je majka žučne kese i sin debelog creva; žučna kesa je majka tankog creva i sin bešike.

2. ZAKON INHIBICIJE: Ciklus razaranja, koji ima funkciju kočnice. Kažu da „svaki element koči onoga ko dolazi posle njegovog sina“. Unutar svakog ciklusa koji prolazi kroz Pet uzastopnih elemenata postoji, dakle, zakon kočenja koji odražava unutražnju ravnotežu i ne dopušta preovladavanje jednog elementa nad drugim. To je „zvezdasti ciklus“: vatra topi metal, metal seče drvo, drvo pokriva zemlju, zemlja upija vodu, voda gasi vatru.

Na ovaj način došli smo do jednog univerzalnog koda koji ispoljava međusobnu zavisnost između čoveka i svemira i omogućuje da se razmišljanjem putem analogije otkrije poremećaj energetske ravnoteže.

Teorija pet elemenata – grafički prikaz

Kako ta analogija izgleda – pogledajte na slici:

 

 

I sada kada se primeni gorespomenuti ZAKON PROIZVODNJE dobijamo sledeće tumačenje:

• jetra podržava funkciju srca, a žučna kesa funkciju tankog creva;
• srce – funkciju slezine i gušterače, a tanko crevo – želudac;
• slezina – funkciju pluća, a želudac debelog creva;
• pluća – funkciju bubrega, a debelo crevo – bešiku;
• bubrezi – funkciju jetre, a bešika – funkciju žučne kese.

A sada ZAKON INHIBICIJE:

• bolesna jetra će dovesti u opasnost slezinu i gušteraču kao što drvo pokriva zemlju, a žučna kesa će ugroziti želudac;
• obolela slezina dovešće u opasnost bubrege, kao što zemlja upija vodu, a želudac će ugroziti bešiku;
• oboleli bubrezi će ugroziti srce kao što voda gasi vatru, a bešika će dovesti u opasnost tanko crevo;
• bolesno srce će dovesti u opasnost pluća kao što vatra topi metal, a tanko crevo će ugroziti debelo crevo;
• bolesna pluća predstavljaće opasnost za jetru kao što metal seče drvo, a debelo crevo će ugroziti žučnu kesu.

Poštovanjem gornjih principa, relativno je jednostavno odrediti stanje i neravnotežu unutrašnjih organa. Sam proces isceljivanja vrši se vraćanjem u ravnotežu prirodnog telesnog ciklus i time daje mogućnost organizmu da se sam isceli. Zato teorija pet elemenata ili transfomacija ima u istočnjačkoj dijagnostici ogromnu ulogu i značaj.